In today’s digital age, social media platforms have become an integral part of our daily lives. They have transformed the way we communicate, share information, and connect with others. However, the impact of social media on society is a topic of ongoing debate. This essay explores the effects of social media on individuals and society as a whole.
Enhanced Connectivity: One of the key benefits of social media is its ability to connect people from different parts of the world. It has facilitated global communication and allowed individuals to stay connected with friends, family, and acquaintances. Social media platforms provide a space for sharing experiences, thoughts, and ideas, fostering a sense of community and bridging geographical barriers.
Information Dissemination: Social media has revolutionized the way news and information are shared. It provides a platform for individuals to express their opinions and share news in real-time. However, the ease of information dissemination on social media also raises concerns about the spread of misinformation, fake news, and the lack of fact-checking. It is important for users to critically evaluate the information they encounter and verify its credibility.
Influence on Social Interactions: The rise of social media has altered the dynamics of social interactions. It has provided new avenues for communication, allowing individuals to maintain virtual relationships and engage in online communities. However, the reliance on social media for communication has also raised concerns about the quality and depth of interpersonal connections. Some argue that excessive use of social media can lead to a decrease in face-to-face interactions and a sense of isolation.
Impact on Mental Health: The impact of social media on mental health is a topic of growing concern. Studies suggest a correlation between excessive social media use and mental health issues such as anxiety, depression, and low self-esteem. The constant exposure to carefully curated representations of others’ lives can create unrealistic expectations and feelings of inadequacy. It is crucial for individuals to be mindful of their social media usage and maintain a healthy balance between online and offline activities.
Influence on Social Movements: Social media has played a significant role in driving social and political movements. It has provided a platform for marginalized voices to be heard, enabling grassroots activism and mobilization. Social media campaigns have raised awareness about important issues, facilitated fundraising efforts, and amplified voices that were previously unheard. However, the impact of social media activism also raises questions about the effectiveness of online engagement in bringing about tangible change in society.
Social media has undoubtedly transformed the way we communicate, access information, and engage with others. Its influence on society is both profound and multifaceted. While social media offers numerous benefits, such as enhanced connectivity and information sharing, it is important to be mindful of its potential negative effects on mental health, interpersonal relationships, and the spread of misinformation. By understanding the impact of social media on society, we can harness its potential for positive change while mitigating the risks associated with its use.
Աշխատանքային պայմանագիրը համաձայնություն է աշխատողի և գործատուի միջև, ըստ որի` աշխատողը պարտավորվում է գործատուի համար կատարել որոշակի մասնագիտությամբ, որակավորմամբ աշխատանք` պահպանելով աշխատավայրում սահմանված աշխատանքային կարգապահությունը, իսկ գործատուն պարտավորվում է աշխատողին տրամադրել պայմանագրով որոշված աշխատանքը, վճարել նրա կատարած աշխատանքի համար պայմանավորված աշխատավարձը և ապահովել Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ, այլ նորմատիվ իրավական ակտերով, կոլեկտիվ պայմանագրով, կողմերի համաձայնությամբ նախատեսված աշխատանքային պայմաններ:
Աշխատանքային պայմանագրի կնքաման կարգը
Հոդված 85.
Աշխատանքային պայմանագրի կնքման կարգը
1. Գրավոր աշխատանքային պայմանագիրը կնքվում է երկու օրինակից` կողմերի, իսկ մինչև տասնչորս տարեկան աշխատողների հետ կնքվող աշխատանքային պայմանագրերի դեպքում` ծնողներից մեկի կամ որդեգրողի կամ խնամակալի ստորագրությամբ մեկ փաստաթուղթ կազմելու միջոցով, որի մեկ օրինակը գործատուն հանձնում է աշխատողին, իսկ մինչև տասնչորս տարեկան անձի մասնակցությամբ աշխատանքային հարաբերությունների ծագման դեպքում` ծնողներից մեկին կամ որդեգրողին կամ խնամակալին:
Աշխատանքային պայմանագիրը կարող է կնքվել նաև կողմերի էլեկտրոնային ստորագրությամբ: Էլեկտրոնային ստորագրությամբ կնքված աշխատանքային պայմանագրի մեկ օրինակը էլեկտրոնային եղանակով փոխանցվում է աշխատողին, իսկ մինչև տասնչորս տարեկան անձի մասնակցությամբ աշխատանքային հարաբերությունների ծագման դեպքում` ծնողներից մեկին կամ որդեգրողին կամ խնամակալին:
2. Աշխատանքի անցնելուց առաջ գործատուն կամ նրա լիազորած անձը պարտավոր է աշխատանքի ընդունվող անձին պատշաճ ծանոթացնել աշխատանքի պայմաններին, կոլեկտիվ պայմանագրին (դրա առկայության դեպքում), ներքին կարգապահական կանոններին, աշխատավայրում նրա աշխատանքը կանոնակարգող գործատուի այլ իրավական ակտերին:
3. Աշխատողը պարտավոր է աշխատանքային պայմանագրում նշված օրն անցնել աշխատանքի: Աշխատանքային պայմանագրում նշված օրն անհարգելի պատճառով աշխատանքի չներկայանալը հիմք է աշխատանքային պայմանագրի լուծման համար:
Փորձաշրջանը աշխատանքային պայմանագիր կնքելիս
Հոդված 91.
Փորձաշրջանը աշխատանքային պայմանագիր կնքելիս
1. Աշխատանքային պայմանագրի կնքման ժամանակ կողմերի համաձայնությամբ կարող է սահմանվել փորձաշրջան: Այն կարող է սահմանվել գործատուի ցանկությամբ` նախատեսված աշխատանքին (պաշտոնին) աշխատողի համապատասխանությունը ստուգելու նպատակով, կամ աշխատանքի ընդունվողի ցանկությամբ` առաջարկվող աշխատանքին (պաշտոնին) իր համապատասխանությունը որոշելու համար: Փորձաշրջանի մասին պայմանները պետք է սահմանվեն աշխատանքային պայմանագրով:
2. Փորձաշրջանի ընթացքում աշխատողն ունի բոլոր իրավունքները և կրում է բոլոր պարտականությունները, որոնք սահմանված են սույն օրենսգրքով, այլ օրենքներով և նորմատիվ իրավական ակտերով, կոլեկտիվ և աշխատանքային պայմանագրերով:
3. Փորձաշրջան չի կարող նախատեսվել, եթե աշխատանքի են ընդունվում`
1) տասնութ տարին չլրացած անձինք.
2) ընտրովի պաշտոն զբաղեցնողները, ինչպես նաև պաշտոնի նշանակման համար որակավորման քննություններ հանձնած կամ գործատուի մոտ կամ գործատուի նախաձեռնությամբ այլ վայրում ուսուցում անցած անձինք.
3) գործատուների փոխադարձ համաձայնությամբ այլ աշխատանքի փոխադրվող անձինք.
4) օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպքերում:
Աշխատանքային պայմանագրի տեսակները
Հոդված 94.
Աշխատանքային պայմանագրի տեսակները
Աշխատանքային պայմանագիրը կնքվում է`
1) անորոշ ժամկետով, եթե աշխատանքային պայմանագրում դրա գործողության ժամկետը նշված չէ.
2) որոշակի ժամկետով, եթե աշխատանքային պայմանագրում դրա գործողության ժամկետը նշված է:
Աշխատանքային պայմանագիրը կնքվում է անորոշ ժամկետով, բացառությամբ սույն օրենսգրքի 95-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի:
5) աշխատողի պարտադիր ժամկետային զինվորական ծառայության զորակոչվելու դեպքում.
6) դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի առկայության դեպքում, որին համապատասխան` աշխատողը ենթարկվել է այնպիսի պատասխանատվության, որը հնարավորություն չի տալիս շարունակելու աշխատանքը.
7) եթե օրենսդրությամբ սահմանված կարգով աշխատողը զրկվել է որոշակի աշխատանքներ կատարելու իրավունքներից.
8) եթե աշխատողը մինչև տասնվեց տարեկան է, և ծնողներից մեկը, որդեգրողը կամ հոգաբարձուն կամ խնամակալը, նրա առողջության նկատմամբ հսկողություն իրականացնող բժիշկը կամ տեսչական մարմինը պահանջում է աշխատանքային պայմանագրի լուծում.i
12.1) աշխատողի և գործատուի համաձայնությամբ սահմանված փորձաշրջանի արդյունքներով.
13) աշխատանքի ընդունվելիս որոշակի աշխատանքներ կատարելու իրավունքներից զրկված լինելու փաստը աշխատողի թաքցնելու դեպքում:i
2. Սույն հոդվածով նախատեսված դեպքերում աշխատանքային պայմանագրի լուծումը ձևակերպվում է գործատուի ընդունած անհատական իրավական ակտով, բացառությամբ սույն օրենսգրքի 128-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքի:
Աժդահակ- Գզըլտաղ, Կզըլտաղ, Ղզլըդաղ, լեռնագագաթ Գեղամա լեռնաշղթայի կենտրոնական հատվածում. վերջինիս ամենաբարձր գագաթն է՝ 3597 մ, Հայաստանի Կոտայքի և Գեղարքունիքի մարզերի սահմանագլխին։
Ծովինարի Սուրբ Սարգիս եկեղեցի-բազիլիկ եկեղեցի ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Ծովինար գյուղում։ Գտնվում է Սևանա լճի հարավային ափին։ Չունի գմբեթ։
Սևանա լիճ-բարձրլեռնային քաղցրահամ խոշոր լիճ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում՝ ծովի մակարդակից մոտ 1900 մետր բարձրության վրա։ Այն երկրագնդի քաղցրահամ ջուր ունեցող 2-րդ բարձրադիր լիճն է Հարավային Ամերիկայի Տիտիկակա լճից հետո։
Սևանավանք- հայկական վանական համալիր Սևանի թերակղզու վրա, Գեղարքունիքի մարզ, Հայաստան։ Հիմնադրվել է 305 թվականին, երկու եկեղեցիները՝ 874 թվականին։ Սևանի վանքը գտնվում է Սևանի թերակղզում, հիմնադրել է Գրիգոր Ա Լուսավորիչը 305 թվականին։
Հայրավանքի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին-կառուցվել է 9-րդ դարում, ունի քառակոնք կենտրոնագմբեթ հորինվածք և համարվում է հայկական ճարտարապետության եզակի նմուշներից, կառուցված է բազալտից, իսկ կամարները, ութանիստ թմբուկով գմբեթը՝ սրբատաշ տուֆից։
«Դանթեական առասպել» պոեմը նվիրված է Չարենցի ընկերների հիշատակին, որոնք զոհվել էին 1915թ.-ի դեկտեմբերի 25-ին Սուլդուզի դաշտում։ Պոեմում ներկայացվում է պատերազմին մասնակցած 19-ամյա Չարենցի ապրումները։ Դանթեն գրող է, ով գրել է «Աստվածային կատակերգություն» ստեղծագործությունը, որտեղ նկարագրված է դժոխքը։ Չարենցը պատերազմում տեսած ու ապրած սարսափները համեմատում է դժոխքի հետ, և եթե Դանթեի նկարագրած դժոխքը հեղինակի երևակայության արդյունքն է, ապա Չարենցի նկարագրությունը հենց իրական դժոխք է․ որ կա: Սկզբում կամավորագրված Չարենցն և իր ընկերները անհոգ և զվարթ էին, բայց հետո հանդիպում են դաժան և դառը իրականությանը։ Ահազարհուր տեսարանները հեղինակը նկարագրվում էին շատ մանրամասն, կարդալիս այնպիսի տպավորություն էր, որ այնտեղ էի։ Այդ իրադարձություններից հետո Չարենցը փոխվել էր․ նա հասկացել էր, որ պատերազմները մարդու համար ամենամեծ չարիքն են։
1. Աշխատողը սույն օրենսգրքով սահմանված տարիքի հասած գործունակ քաղաքացին է, որն աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա գործատուի օգտին կատարում է որոշակի աշխատանք` ըստ որոշակի մասնագիտության, որակավորման կամ պաշտոնի:
2. Աշխատող են համարվում նաև ծնողներից մեկի կամ որդեգրողի կամ հոգաբարձուի գրավոր համաձայնությամբ աշխատանքային պայմանագրով աշխատող տասնչորսից մինչև տասնվեց տարեկան անձինք:
2.2. Սույն օրենսգրքի 89-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ և 5-րդ կետերի, 91-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի, 101-րդ հոդվածի, 140-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-3-րդ կետերի, 143-րդ հոդվածի 1.1-ին մասի, 148-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, 149-րդ հոդվածի 4-րդ մասի, 153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, 155-րդ հոդվածի 7-րդ մասի, 164-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետի, 209-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, 249-րդ հոդվածի 1-ին մասի և 257-րդ հոդվածի պահանջներին համապատասխան` մինչև տասնչորս տարեկան անձինք կարող են ընդգրկվել կինեմատոգրաֆիայի, մարզական, թատերական և համերգային կազմակերպություններում, կրկեսում, հեռուստատեսությունում և ռադիոյում ստեղծագործությունների ստեղծմանը (ստեղծագործական աշխատանք) և (կամ) կատարմանը` ծնողներից մեկի կամ որդեգրողի կամ խնամակալի կամ խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի գրավոր համաձայնության դեպքում, որը չպետք է վնասի նրանց առողջությանն ու բարոյականությանը, ինչպես նաև չպետք է խոչընդոտի կրթությանն ու անվտանգությանը:
3. Տասնչորսից մինչև տասնութ տարեկան անձինք չեն կարող ընդգրկվել աշխատանքի հանգստյան, ոչ աշխատանքային` տոնական և հիշատակի օրերին, բացառությամբ մարզական և մշակութային միջոցառումներին մասնակցելու դեպքերի:
4. Մինչև 16 տարեկան անձանց հետ կնքվում է ժամանակավոր աշխատանքային պայմանագիր:
Հոդված 18.
Գործատուն
1. Գործատուն աշխատանքային հարաբերության այն մասնակիցն է, որն աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա և (կամ) օրենքով սահմանված կարգով օգտագործում է քաղաքացիների աշխատանքը:i
2. Գործատու կարող է լինել աշխատանքային իրավունակություն և գործունակություն ունեցող իրավաբանական անձը` անկախ կազմակերպական-իրավական և սեփականության ձևից, գործունեության բնույթից և տեսակից և ֆիզիկական անձը:
Օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերում որպես գործատու կարող է հանդես գալ աշխատանքային պայմանագիր կնքելու իրավունք ունեցող այլ սուբյեկտ (հիմնարկ, պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմին և այլն):
Աշխատողի աշխատանքայի պարտականությունները
Հոդված 216.
Աշխատողը պարտավոր է
բարեխղճորեն կատարել աշխատանքային պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունները,
պահպանել կազմակերպության ներքին կարգապահական կանոնները,
աշխատանքային կարգապահությունը,
կատարել աշխատանքի սահմանված նորմաները,
պահպանել աշխատանքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման պահանջները,
արտակարգ դրության կամ կարանտինի ընթացքում գործող` Հայաստանի Հանրապետությունում կորոնավիրուսային հիվանդության (COVID-19) տարածման կանխարգելմանն ուղղված սանիտարահամաճարակային անվտանգության կանոնները,
բարեխղճորեն վերաբերվել գործատուի և այլ աշխատողների գույքին, ինչպես նաև
մարդկանց կյանքին ու առողջությանը, գործատուի գույքի պաշտպանությանն սպառնացող վտանգի ծագման մասին անմիջապես տեղեկացնել գործատուին:
Հոդված 237.
Աշխատողի նյութական պատասխանատվության դեպքերը
Աշխատողը պարտավոր է հատուցել գործատուին պատճառած նյութական վնասը, որն առաջացել է`
1) գործատուի գույքը փչացնելու կամ կորցնելու հետևանքով.
2) նյութերի գերածախս թույլ տալու հետևանքով.
3) աշխատողի կողմից աշխատանքային պարտականությունները կատարելիս այլ անձանց պատճառված վնասը գործատուի կողմից հատուցելու դեպքերում.
4) գործատուին պատկանող գույքը փչացնելու պատճառով կատարված ծախսերից.
5) նյութական արժեքների ոչ պատշաճ պահպանության հետևանքով.
6) անորակ արտադրանքի թողարկումը կանխելու համար դիտավորյալ կերպով միջոցառումներ չձեռնարկելու, նյութական կամ դրամական արժեքները հափշտակելու հետևանքով:
Հոդված 238.
Աշխատողի նյութական պատասխանատվության սահմանները
Աշխատողը պարտավոր է հատուցել գործատուին պատճառած վնասը լրիվ ծավալով, բայց ոչ ավելի նրա երեք ամսվա միջին աշխատավարձի չափից, բացառությամբ սույն օրենսգրքի 239-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի:
Հոդված 239.
Աշխատողների կողմից լրիվ ծավալով վնասի հատուցման դեպքերը
Աշխատողը պարտավոր է հատուցել գործատուին պատճառած վնասը լրիվ ծավալով, եթե`
1) վնասը պատճառվել է դիտավորությամբ.
2) վնասը պատճառվել է աշխատողի հանցավոր գործունեության հետևանքով.
3) աշխատողի հետ կնքվել էր լիակատար նյութական պատասխանատվության մասին պայմանագիր.
4) վնասը պատճառվել է աշխատանքի համար նրան տրված անհրաժեշտ գործիքների, սարքավորումների, հատուկ հագուստի և անհատական ու կոլեկտիվ պաշտպանության այլ միջոցների, ինչպես նաև նյութերի, կիսաֆաբրիկատների կամ արտադրանքի կորստի հետևանքով.
5) վնասը պատճառվել է այնպիսի եղանակով կամ այնպիսի գույքի, որի դեպքում օրենքով սահմանված է լիակատար գույքային պատասխանատվություն.
6) վնասը պատճառվել է ոգելից խմիչքների, թմրամիջոցների կամ հոգեներգործուն նյութերի ազդեցության տակ:
Հոդված 260.
Աշխատանքի վայրում դժբախտ դեպքերի, մասնագիտական հիվանդությունների մասին հայտնելը
1. Աշխատանքի վայրում դժբախտ դեպքից տուժած, մասնագիտական սուր հիվանդությամբ հիվանդացած աշխատողը (եթե ի վիճակի է), ինչպես նաև այն անձը, որը ականատես է եղել դժբախտ պատահարին կամ դրա հետևանքներին, պարտավոր են անմիջապես այդ մասին հայտնել ստորաբաժանման ղեկավարին, գործատուին, կազմակերպության աշխատողների անվտանգության և առողջության հարցերով ծառայությանը:
2. Աշխատանքի վայրում աշխատողի մահվան դեպքում գործատուն պարտավոր է անհապաղ հայտնել ապահովագրողին, Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությանը և տեսչական մարմնին:
Աշխատողի աշխատանքային իրավունքները
Գործատուի աշխատանքային պարտականությունները
Հոդված 217.
Գործատուն պարտավոր է`
1) աշխատողին ապահովել պայմանագրով պայմանավորված աշխատանքով և կազմակերպել նրա աշխատանքը.
2) նախատեսված ժամկետում և սահմանված չափով վճարել աշխատողի աշխատավարձը.
3) սահմանված կարգով աշխատողին տրամադրել վճարվող և չվճարվող արձակուրդը.
4) ապահովել անվտանգ և առողջության համար անվնաս աշխատանքային պայմաններ.
5) աշխատանքի ընդունելու ժամանակ, ինչպես նաև աշխատելու ընթացքում աշխատողին ծանոթացնել կազմակերպության ներքին կարգապահական կանոններին, աշխատանքի պաշտպանության և հակահրդեհային անվտանգության ապահովման պահանջներին.
6) կատարել օրենքով, այլ իրավական ակտերով, կոլեկտիվ և աշխատանքային պայմանագրերով նախատեսված այլ պարտականություններ:
Հոդված 234.
Գործատուի նյութական պատասխանատվության առաջացման դեպքերը
Գործատուի նյութական պատասխանատվությունն առաջանում է, եթե`
1) աշխատանքի վայրում դժբախտ դեպքերից և մասնագիտական հիվանդություններից չապահովագրված աշխատողը հիվանդացել է մասնագիտական հիվանդությամբ, ստացել է խեղում կամ մահացել է.
2) վնասն առաջացել է աշխատողի գույքի կորստի, ոչնչացման կամ օգտագործման համար ոչ պիտանի դառնալու հետևանքով.
3) թույլ են տրվել աշխատողի կամ այլ անձանց գույքային իրավունքների այլ խախտումներ:
Գործատուն հատուցում է իր պատճառած վնասը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքով սահմանված կարգով:
Հոդված 243.
Աշխատողների անվտանգ աշխատանքի իրավունքը
1. Աշխատանքի ժամանակ յուրաքանչյուր աշխատողի համար պետք է ստեղծվեն օրենքով սահմանված` պատշաճ, անվտանգ և առողջության համար անվնաս պայմաններ:
2. Աշխատողների առողջության և անվտանգության պահպանությունը պարտավոր է ապահովել գործատուն: Հաշվի առնելով աշխատողների համար արտադրության վտանգավորության աստիճանը` գործատուն կազմակերպությունում ներգրավում է աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության պահպանման որակավորված ծառայություն կամ այդ գործառույթն իրականացնում է անձամբ:
3. Աշխատանքի պայմանների դասակարգումը և առողջության համար վնասակար գործոնների թույլատրելի նվազագույն մակարդակը և քանակը սահմանվում են օրենքներով և այլ իրավական ակտերով:
Հոդված 244.
Աշխատանքի նորմալ պայմանների ապահովումը
Գործատուն պարտավոր է ապահովել աշխատանքի նորմալ պայմաններ, որպեսզի աշխատողները կարողանան կատարել աշխատանքի նորմաները: Այդպիսի պայմաններ են`
1) մեխանիզմների, սարքավորումների և աշխատանքի այլ միջոցների սարքին վիճակը.
2) տեխնիկական փաստաթղթերով ժամանակին ապահովելը.
3) աշխատանքի կատարման համար անհրաժեշտ նյութերի և գործիքների պատշաճ որակը և դրանք ժամանակին տրամադրելը.
4) արտադրությունն ապահովելը էլեկտրաէներգիայով, գազով և էներգիայի այլ տեսակներով.
5) առողջության համար աշխատանքի անվտանգ և անվնաս պայմանները (անվտանգության տեխնիկայի նորմերի և կանոնների պահպանումը, պատշաճ լուսավորությունը, ջեռուցումը, օդափոխությունը, սահմանված նվազագույն նորմաներից ցածր աղմուկը, ճառագայթումը, վիբրացիան և աշխատողի առողջության համար բացասական ներգործություն ունեցող վտանգավոր այլ գործոններ).
5.1) հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար խելամիտ հարմարեցումներ տրամադրելը.
6) այլ պայմաններ, որոնք անհրաժեշտ են որոշակի աշխատանքներ կատարելու համար:
Հոդված 253.
Աշխատողների մասնակցությունը աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության պահպանման միջոցառումների իրականացմանը
Գործատուն պարտավոր է աշխատողներին տեղեկացնել աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության վիճակի վերլուծության, պլանավորման, միջոցառումների կազմակերպման և վերահսկման բոլոր հարցերի մասին և խորհրդակցել նրանց հետ: Գործատուն պարտավոր է աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության հարցերի քննարկմանը մասնակից դարձնել աշխատողների ներկայացուցիչներին: Գործատուն կարող է ստեղծել կազմակերպության աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության հարցերով հանձնաժողով, որի գործունեության կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:
ՀՀ Գեղարքունիքի մարզը գտնվում է ՀՀ տարածքի արևելքում: Մարզը սահմանակից է ՀՀ Տավուշի և Լոռու (հյուսիսում), Կոտայքի և Արարատի (արևմուտքում) և Վայոց Ձորի մարզերին (հարավում), ինչպես նաև Ադրբեջանին (արևելքում): Մարզի ամենաերկար ձգվածությունը հյուսիս-արևմուտքից հարավ-արևելք կազմում է 115կմ, արևմուտքից արևելք 85 կմ։ Մարզն իր մեջ ընդգրկում է Գավառի, Ճամբարակի, Մարտունու, Սևանի և Վարդենիսի տարածաշրջաններ։ Մարզկենտրոնն է Գավառը։ Մարզի տարածքը կազմում է 240․033 հազ․ հա։ Մարզն իր մեջ ներառում է 5 քաղաքային Գավառ, Գավառ, Ճամբարակ, Մարտունի, Սևան, Վարդենիս և 87 գյուղական բնակավայրեր։
Մարզի տարածքը, որն հիմնականում կազմում է Սևանա լճի ջրահավաք ավազանը, ծովի մակերեւույթից գտնվում է 1600-ից մինչեւ 3597 մետր բարձրության վրա: Մարզը գոտևորում են Գեղամա, Վարդենիսի, Արեգունու, Արեւելյան Սեւանի, Սեւանի եւ Փամբակի լեռնաշղթաները: Ամենաբարձր լեռնագագաթը Աժդահակն է 3597 մետր։ Գեղարքունիքն ունի 230․000 բնակիչ։ Մարզկենտրոնը Գավառ քաղաքն է 34․000 բնակիչ։ Մարզի բնակչության 99 տոկոսից ավելին հայեր են, Հայ առաքելական եկեղեցու հետեւորդներ:Գեղարքունիքի տարբեր համայնքներում ապրում են նաև ռուսներ, ուկրաինացիներ, մորդվաններ, գերմանացիներ, հրեաներ։
Ամենախոր իջվածքը Գետիկ գետի կիրճն է (1325մ), ամենաբարձր կետը` Աժդահակ լեռան գագաթը (3598մ): Բարձր լեռներ են Սպիտակասարը (3555մ), Վարդենիսը (3522մ), Գեղասարը (3446մ): Ամենաերկար գետերն են Արգիճտին (51կմ), Գավառագետը (47կմ) և Մասրիկը (45կմ), առկա են նաև խառնարանային լճեր Աժդահակ և Աղմաղան (մինչև 50մ տրամագծով և 15մ խորությամբ):
Գեղարքունիքի մարզում է գտնվում բարձր լեռնային (բարձրությունը ծովի մակերևույթից 1898մ). եզակի էկոհամակարգով Սևանա լիճը, որի ավազանի ընդհանուր մակերեսը կազմում է շուրջ 5 հազ. քառ. կմ. լճի հայելու մակերեսը 1.2 հազ. քառ. կմ. ծավալը 35.8 մլդ. խմ: Այն ոչ միայն մարզի, այլ նաև հանրապետության համար ունի առանձնահատուկ կարևորություն: Սևանա լիճը Հարավային Կովկասի քաղցրահամ ջրերի ամենամեծ ավազանն է: Լիճն էական ազդեցություն ունի ողջ մարզի ոչ միայն բնապահպանական հավասարակշռության, այլ նաև տնտեսության վրա:
Մարզի տարածքում պահպանվել են բազմաթիվ միջնադարյան ճարտարապետական հուշարձաններ, բայց առանձնապես ուշագրավ են բնական հուշարձանների խառնարանային լճերը, խարամային կոները, ընդաձակ <քարային ծովերը>: Մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում Սևանա լճից ազատված տարածքներում հայտնաբերված մինչև 5000-ամյա հնության դամբարանները: Աևանա լիճն իր հերթին շրջապատված է պատմական արժեք ներկայացնող բազմաթիվ եկեղեցիներով, որոնցից առավել հայտնիներն են Հայրավանքի եկեղեցին, Մաքենիսի վանքը, Վանևանի և Սևանի թերակղզու վանական համալիրները:
Մարզի տարածքում գործում է 292.2կմ. միջպետական, 110,8կմ. հանրապետական 312,6կմ. մարզային նշանակության և 141,9կմ. համայնքային ենթակայության ճանապարհներ: Մարզի տարածքում է անցնում Երևան-Սևան-Դիլիջան հանրապետական մշանակության մայրուղին: Մարզի բոլոր 5 քաղաքներից մինչև մայրաքաղաք ամեն օր գործում է հասարակական տրանսպորտ:
Զբաղվածության ամենամեծ տոկոսը բաժին է ընկնում գյուղատնտեսությանը: 42.000 գյուղացիական եւ գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններում տարեկան արտադրվում է 230.000 տոննա կարտոֆիլ, 250.000 տոննա անասնակեր, 35.000 տոննա կաղամբ, 60.000 տոննա հացահատիկ, 7.000 տոննա պտուղ, 80.000 տոննա կաթ, 14.300 տոննա միս, 241 տոննա բուրդ: Անասնապահական տնտեսություններում պահվում է 107.000 գլուխ խոշոր, մանր եղջերավոր անասուն: Հեռանկարային են համարվում հանքահումքային, սննդի եւ թեթեւ արդյունաբերության ոլորտները: Վերջին տարիների ընթացքում վերաշահագործվել են Սոթքի ոսկու, Արդանիշի կրաքարի հանքավայրերը, հնդկական ՙՍթերլայթ՚, հայկական ՙՄիկա-ցեմենտ՚ ընկերությունների կողմից: Գորգագործական արտադրամասեր են գործում Մարտունի, Սեւան, Ճամբարակ քաղաքներում եւ Կարմիրգյուղում: Մեծ համբավ ունեցող գորգերը արտադրվում, արտահանվում եւ իրացվում են ԱՄՆ-ում եւ եվրոպական երկրներում: Գորգագործության զարգացման հիմնական ներդրողներն ու կազմակերպիչները ՙԹուֆենկյան հիմնադրամ՚ եւ Մեգերյան եղբայրներ՚ ընկերություններն են:
The story of how Shelley Duvall got into a big movie, in itself, as if taken from the script of a Hollywood movie. It was 1969 outside. Three assistant directors Robert Altman, who was working on the comedy Brewster MacLeod at the time, came to a party at the house of Shelley’s boyfriend, an aspiring artist.
Պատմությունն այն մասին, թե ինչպես Շելլի Դյուվալը հայտնվեց մեծ ֆիլմում, ինքնին, ասես վերցված լինի հոլիվուդյան ֆիլմի սցենարից։ Դրսում 1969 թվականն էր։ Ռեժիսորների երեք օգնական Ռոբերտ Օլթմանը, ով այդ ժամանակ աշխատում էր Բրյուսթեր ՄաքԼեոդ կատակերգության վրա, երեկույթի էր եկել Շելլիի ընկերոջ՝ ձգտող արտիստի տանը։
At first, the assistants, whose names have sunk into oblivion, seemed to be interested in the paintings, and Duval, who actively promoted her boyfriend’s work, even met with them again to show more drawings. In the end, they didn’t buy anything — but they offered 20-year-old Shelley to become an actress. In the end, persistent filmmakers were able to convince Duval that she was not offered anything criminal and that it was just a small supporting role in Brewster MacLeod. “I said: “But I’m not an actress!” And they said: «No, the actress.» And then I said: “Well, if you think so, then okay!”.
Սկզբում օգնականները, որոնց անունները մոռացության են մատնվել, կարծես թե հետաքրքրված էին նկարներով, իսկ Դյուվալը, ով ակտիվորեն գովազդում էր իր ընկերոջ աշխատանքը, նույնիսկ նորից հանդիպեց նրանց հետ՝ ավելի շատ նկարներ ցուցադրելու համար։ Արդյունքում նրանք ոչինչ չգնեցին, բայց 20-ամյա Շելլիին առաջարկեցին դերասանուհի դառնալ։ Ի վերջո, համառ կինոգործիչները կարողացան համոզել Դյուվալին, որ նրան ոչ մի հանցավոր բան չի առաջարկվել, և որ սա ընդամենը մի փոքր երկրորդական դեր է Բրյուսթեր ՄաքԼոդում։ «Ես ասացի. «Բայց ես դերասանուհի չեմ»: Եվ նրանք ասացին. «Ոչ, դերասանուհի»: Եվ հետո ես ասացի. «Դե, եթե այդպես ես կարծում, ապա լավ»:
In the 1970s, Duvall was Altman’s favorite. In addition to Brewster Macleod, she appeared in six more of his films during this decade. If it was always easy for her to work with Altman — they understood each other perfectly, then cooperation with Kubrick turned into real torture. As Shelley’s partner in the film, Jack Nicholson, later recalled, the director was especially strict and intolerant with Duvall. He constantly criticized her game.
1970-ականներին Դյուվալը Ալթմանի սիրելին էր։ Բացի Բրյուսթեր Մաքլոդից, նա այս տասնամյակի ընթացքում նկարահանվել է նրա ևս վեց ֆիլմերում։ Եթե նրա համար միշտ հեշտ էր աշխատել Ալթմանի հետ, նրանք հիանալի հասկանում էին միմյանց, ապա Կուբրիկի հետ համագործակցությունը վերածվեց իսկական խոշտանգումների։ Ինչպես ավելի ուշ հիշեց ֆիլմում Շելլիի գործընկեր Ջեք Նիկոլսոնը, ռեժիսորը հատկապես խիստ և անհանդուրժող էր Դյուվալի նկատմամբ։ Նա անընդհատ քննադատում էր նրա խաղը։
And some especially difficult scenes forced to reshoot a record number of times. For example, the famous episode in which the heroine fights off her crazy husband with a baseball bat was filmed only from one hundred and twenty-seventh take. The script of the film itself (it was based on the popular novel by Stephen King) included many emotionally difficult scenes, and Kubrick demanded that the actors play horror, confusion, hatred as authentically as possible — at the limit of their capabilities. Duvall says that almost every day of shooting she had to cry for twelve hours in a row, and Nicholson later admitted to reporters that Shelly once showed him tufts of hair that fell out of her amid stress.
Եվ որոշ հատկապես դժվար տեսարաններ ստիպված են եղել ռեկորդային թվով վերանկարահանել։ Օրինակ, հայտնի դրվագը, որտեղ հերոսուհին բեյսբոլի մահակով պայքարում է իր խելագար ամուսնու դեմ, նկարահանվել է միայն հարյուր քսանյոթերորդ ֆիլմից: Ֆիլմի սցենարն ինքնին (այն հիմնված էր Սթիվեն Քինգի հայտնի վեպի վրա) ներառում էր շատ էմոցիոնալ դժվար տեսարաններ, և Կուբրիկը պահանջում էր, որ դերասանները հնարավորինս վավերականորեն խաղան սարսափ, շփոթություն, ատելություն՝ իրենց հնարավորությունների սահմաններում: Դյուվալն ասում է, որ նկարահանման գրեթե ամեն օր նա ստիպված է եղել լաց լինել տասներկու ժամ անընդմեջ, իսկ Նիկոլսոնը ավելի ուշ խոստովանել է լրագրողներին, որ Շելլին մի անգամ իրեն ցույց է տվել մազափնջեր, որոնք ընկել են սթրեսի ժամանակ:
The most offensive thing is that immediately after the release of the film, it seemed as if all the victims were in vain. Critics scolded the performance of Shelley Duvall, calling it comical and implausible. She was even nominated for the Golden Raspberry. Kubrick, who, by the way, was also nominated, and he got more praise than the female lead. “Journalists wrote only about him, as if I were not there at all,” Duval later said bitterly.
Ամենավիրավորականն այն է, որ ֆիլմի թողարկումից անմիջապես հետո թվում էր, թե բոլոր զոհերն ապարդյուն են եղել։ Քննադատները նախատում էին Շելլի Դյուվալի կատարումը՝ այն անվանելով զավեշտական և անհավանական։ Նա նույնիսկ առաջադրվել է «Ոսկե ազնվամորու» անվանակարգում: Կուբրիկը, ով, ի դեպ, նույնպես առաջադրվել է, և նա ավելի շատ գովասանք է ստացել, քան կին գլխավոր դերակատարը։ «Լրագրողները գրում էին միայն նրա մասին, կարծես ես ընդհանրապես այնտեղ չէի», — ավելի ուշ դառնությամբ ասաց Դյուվալը:
There were rumors in film circles that after this role the actress went crazy and that is why she stopped acting in films. In fact, since 2002, not a single film with her participation has been released. Everyone thought that Shelly’s career was over, but no — 20 years later, Duval returned as suddenly as he disappeared. In the upcoming horror film Forest Hills, she will play the mother and part-time inner voice of the protagonist who is crazy.
Կինոշրջանակներում լուրեր էին պտտվում, որ այս դերից հետո դերասանուհին խելագարվել է, և այդ պատճառով նա դադարեց նկարահանվել ֆիլմերում։ Փաստորեն, 2002 թվականից ի վեր նրա մասնակցությամբ ոչ մի ֆիլմ չի թողարկվել։ Բոլորը կարծում էին, որ Շելիի կարիերան ավարտված է, բայց ոչ. 20 տարի անց Դյուվալը վերադարձավ նույնքան անսպասելի, որքան անհետացավ: Գալիք Forest Hills սարսափ ֆիլմում նա կմարմնավորի խելագար հերոսի մայրը և կես դրույքով ներքին ձայնը:
Աշխատանքային իրավունքի գլխավոր աղբյուրը ՀՀ Սահմնադրությունն է։ Աշխատանքայի իրավունքի հաջորդ աղբյուրը աշխատանքային օրենսգիրքն է, որը ընդունվել է 2004թ․ նոյեմբերի 9-ին։ Աշխատանքային իրավունքի հաջորդ աղբյուրներն են օրենքները։ Աշխատանքային իրավունքի աղբյուր են նաև ենթաօրենսդրական ակտերը։ Այդպիսիք են՝ աշխատանքային իրավունքի նորմեր պարունակող ՀՀ նախագահ հրամանգրերը, ՀՀ կառավարության որոշումներրը, նախարարաությունների և գործադիր իշխանության այլ մարմինների, տեղական ինքնակառավարման մարմինների ակտերը։
Սահմանե՛լ աշխատանքային իրավահարաբերություններ հասկացությունը:
Աշխատանքային իրավահարաբերությունները աշխատողի և գործատուի փոխադարձ համաձայնության վրա հիմնված հարաբերություններն են, ըստ որի՝ աշխատողն անձամբ, որոշակի վարձատրությամբ կատարում է աշխատանքային գործառույթներ (որոշակի մասնագիտությամբ, որոկավորմամբ կամ պաշտոնում աշխատանք) ենթարկվելով ներքին կարգապահական կանոններին, իսկ գործատուն ապահովում է աշխատանքային օրենսդրությամբ, աշխատանքային իրավունքի նորմեր պարունակող այլ նորմատիվ իրական ակտերով, կոլեկտիվ և աշխատանքային պայմանագրերով նախատեսված աշխատանքի պայմաններ։
Ո՞վ է համարվում աշխատող:
Աշխատողը աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված տարիքի հասած գործունակ քաղաքացին է, որն աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա գործատուի օգտին կատարում է որոշակի աշխատանք՝ ըստ որոշակի մասնագիտությամբ, որակավորման կամ պաշտոնի։
Որո՞նք են աշխատողի աշխատանքային պարտականությունները և իրավունքները:
Աշխատողի աշխատանքային պարտականություններն ամրապնդված են աշխատանքային օրենսգրքի 216 հոդվածում․ ըստ որի աշխատողը պարտավոր է՝
Բարեխղճորեն կատարել աշխատանքային պայմանագրով ստանձված պարտավորությունները,
պահպանել կազմակերպության նեքին կարգապահական կանոնները․ աշխատանքային կարգապահությունները,
կատարել աշխատանքի սահմանված նորմաները,
պահպանել աշխատանքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման պահանջները
բարեխղճորեն վերաբերվել գործատուի և այլ աշխատողների գույքին, ինչպես նաև մարդկանց կյանքին ու առողջությանը:
գործատուի գույքի պաշտպանությանն սպառնացող վտանգի ծագման մասին անմիջապես տեղեկացնել գործատուին։
Ո՞վ է համարվում գործատու:
Գործատուն աշխատանքային հարաբերության այն մասնակիցն է, որն աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա և օրենքով սահմանված կարգով օգտագործում է քաղաքացիների աշխատանքը։
Որո՞նք են գործատուի իրավունքները
Համաձայն ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի, գործատուն իրավունք ունի ՝
Աշխատանքային օրենսդրությամբ նախատեսված կարգով և պայմաններով աշխատողների հետ կնքել, փոխել և լուծել աշխատանքային պայմանագիր,
աշխատողներից պահանջել կատարելու իրենց աշխատանքային պարտականությունները և պահպանելու ներքին աշխատանքային կարգապահության կաննոները,
խրախուսել աշխատողներին բարեխիղճ և արդյունավետ աշխատանքի համար,
աշխատանքային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով աշխատողների նկատմամբ կիրառել կարգապահական և նյութական պատասխանատվության միջոցներ,
ընդունել ներքին և անհատական իրավական ակտեր,
վարել կոլեկտիվ բանակցություններ և կնքել կոլեկտիվ պայմանագրեր,
ստեղծել գործատուների շահերը պաշտպանող ներկայացուցչական մարմիններ կամ միավորվել դրանց մեջ,
the hotel is also budget per night you have to pay 18,000 the hotel is called «Lavash».
Services and amenities in the hotel
Airport shuttle Free WiFi Beach family rooms Free parking Coffee/tea maker in all rooms Bar breakfast
The hotel is a little more expensive than 30,000 drams, Nevo has a very beautiful view of the beach, the hotel is called Sevan Backstage Garden.
Services and amenities in the hotel
Airport shuttle Free WiFi family rooms Free parking Breakfast
The hotel is called Noy Land Resort, it is expensive in Devon, but it is very beautiful both inside and outside. A night in the hotel costs 45,000 AMD.
Services and amenities in the hotel
pool Airport shuttle Free Wi-Fi (Wi-Fi is available in all areas) Beach family rooms breakfast
5.Harsnakar Hotel is located in Sevan, which is considered one of the most attractive attractions. One night in the hotel costs 21,000 drams.
Services and amenities in the hotel
Laundry Room service TV Pool Parking Wi-Fi Dryer Conference Room Playground Breakfast Cafe Billiards Restaurant Tennis
6․Best Western Bohemian Resort Hotel offers a wide range of services to make your stay in the most pleasant and comfortable atmosphere possible.
Bar Pool Parking Kid’s room Conference Room Breakfast Restaurant
Կոտայքի մարզը գտնվում է հանրապետության կենտրոնում: Այն հարավ-արևմուտքից սահմանակից է մայրաքաղաքին, արևմուտքից Արագածոտնի, հյուսիսից Լոռու, հյուսիս-արևելքից Տավուշի, արևելքից Գեղարքունիքի և հարավից`Արարատի մարզերին:
Կոտայքի մարզի տարածքով են հոսում Հրազդան և Ազատ գետերը: Հրազդան գետի համակարգում կա 340 վտակ, որոնցից 25-ն ունեն 10 կմ-ից ավելի երկարություն: Գետի խոշոր վտակներից են Մարմարիկը, Ծաղկաձորը, Արայի գետը, Գետառը: Ազատ գետը նույնպես Արաքսի ձախ վտակներից է (երկարությունը` 55 կմ): Սկիզբ է առնում Գեղամա լեռնաշղթայից (հիմնականում սնվում է ստորերկրյա ջրերով): Գետի ջրերն օգտագործվում են հիմնականում ոռոգման նպատակով:
Մարզը հարուստ է հանքային ջրերով, դրա վկայությունն են ,Բջնիե և ,Արզնիե հանքային ջրերը: Մարզի տարածքում են գտնվում Գեղամա լեռների փեշերը, Ծաղկունյաց լեռնաշղթան, Հատիս և Արայի լեռները: Հատիս լեռը (նախկին անվանումը` Շամիրամի) կոնաձև հրաբխային զանգված է (բարձրությունը` 2 528 մ): Լեռը ծածկված է մարգագետնատափաստանային բուսականությամբ:
Արայի լեռը (բարձրությունը` 2 577 մ)` հանգած հրաբխային զանգված է, գտնվում է Արագած լեռից արևելք` Քասախ և Հրազդան գետերի միջև: Մարզի հարթավայրերն են` Եղվարդի հարթավայրը (գտնվում է ծովի մակերևույթից 1 200 – 1 300 մ բարձրության վրա) և Հրազդանի սարահարթը (ծովի մակերևույթից` 1 700 – 1 800 մ բարձրության վրա):
Մարզի տարածքի կենտրոնական մասով անցնում են երկրի համար առանցքային նշանակություն ունեցող Երևան–Հրազդան-Սևան ավտոմայրուղին և Երևան-Հրազդան-Իջևան երկաթգիծը:
2019թ.-ին մարզի տնտեսության հիմնական ճյուղերի տեսակարար կշիռները Հայաստանի Հանրապետության համապատասխան ճյուղերի ընդհանուր ծավալում կազմել են.
արդյունաբերություն` 10.5 %,
գյուղատնտեսություն` 8.3%,
շինարարություն` 5.9%,
մանրածախ առևտուր` 4.6%,
ծառայություններ` 6.1%:
Կոտայքի մարզը համեմատաբար զարգացած ու բազմաճյուղ տնտեսություն ունեցող մարզերից է:
Մարզի տնտեսության ընդհանուր ծավալում գերակշռողն արդյունաբերությունն է: Մարզը մեծ դեր ունի էներգետիկայի ոլորտում: Այստեղ են գտնվում էլեկտրաէներգիայի արտադրության 2 խոշոր կազմակերպություն: Մարզի արդյունաբերության մյուս հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ առավել զարգացած են հետևյալ ոլորտները.
սննդամթերքի և խմիչքների արտադրություն (մսի և մսամթերքի մշակում և պահածոյացում, մրգերի և բանջարեղենի մշակում և պահածոյացում, կաթնամթերքի, ալյուրի, ըմպելիքի արտադրություն),
ոչ մետաղական հանքային այլ արտադրանքի արտադրություն (ապակու և դրանից պատրաստվող իրերի արտադրություն, ցեմենտի արտադրություն),
մետաղագործական արդյունաբերություն և մետաղյա արտադրատեսակների արտադրություն (պողպատի և թուջի ձուլում),
կահույքի արտադրություն, ոսկերչական արտադրատեսակների արտադրություն Մարզի գյուղատնտեսությունը մասնագիտացած է թռչնաբուծության մեջ:
Մարզի տարածքում են գործում հանրապետության 3 խոշոր թռչնաֆաբրիկաներ: Բեռնաուղևորափոխադրումները մարզում իրականացվում են ավտոմոբիլային, երկաթուղային տրանսպորտով և էլեկտրատրանսպորտով (ճոպանուղի):
Աբովյան քաղաքը (2020թ. տարեսկզբին` 44.9 հազ. բնակիչ) գտնվում է Երևանից 18 կմ հեռավորության վրա: Հանրապետության ամենաարագ աճող քաղաքներից է, արդյունաբերական խոշոր կենտրոններից մեկը: Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ գերակշիռ տեղ է զբաղեցնում գարեջրի արտադրությունը: Բյուրեղավան քաղաքի (2020թ. տարեսկզբին` 9.1 հազ. բնակիչ, գտնվում է Երևանից 24 կմ հեռավորության վրա) արդյունաբերության հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ գերակշիռ տեղ է զբաղեցնում ոչ մետաղական հանքային և այլ արտադրանքի արտադրությունը (ապակե տարայի, ճենապակուց և հախճապակուց տնտեսական կենցաղային արտադրատեսակների արտադրություններ): Եղվարդ քաղաքը (2020թ. տարեսկզբին` 11.9 հազ. բնակիչ) գտնվում է Արայի լեռան հարավային ստորոտում, հեռավորությունը Երևանից 18 կմ է: Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ հատկապես առանձնանում է սննդամթերքի և խմիչքների արտադրությունը (թորած ալկոհոլային խմիչքների (կոնյակի), կաթնամթերքի), կաշվե արտադրատեսակների և կոշկեղենի արտադրությունը: Քաղաքի տնտեսական կյանքում էական դեր ունի նաև գյուղատնտեսությունը, որի մեջ հիմնական ուղղությունը հացահատիկի մշակությունն է: Նոր Հաճն քաղաքի (2020թ. տարեսկզբին 9․3 հազ․բնակիչ, հեռավորությունը Երևանից 30կմ է) արդյունաբերության հիմնական ուղությունը մշակող արդյունաբերություն է, որի մեջ գերակշիռ տեղն ունի կահույքի և ոսկերչական արտադրանքների արտադրությունը։
Հրազդան քաղաքի (2020թ․ տարեսկզբի 40․0 հազ․) բնակիչ) հեռավորությունը Երևանից 50 կմ է: Գտնվում է Հրազդան գետի վերին հոսանքի ձախ ափին: Հայտնի է որպես արդյունաբերական կենտրոն: Այստեղ է գտնվում Հրազդանի ՋԷԿ-ը, որը հզորագույնն է Հայաստանի Հանրապետությանում: Արդյունաբերության մյուս ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ գերակշիռ տեղ ունի ոչ մետաղական հանքային և այլ արտադրանքի արտադրությունը (մասնավորապես ցեմենտի արտադրություն)։
Չարենցավան քաղաքը (2020թ․ տարեսկզբին 20․4 հազ․բնակիչ) գտնվում է Երևանից 36 կմ հեռավորության վրա, Հրազդան գետի ձախ ափին: 1953թ. ՀԷԿ-ի շինարարության ավարտից հետո քաղաքում կառուցվեցին մի շարք խոշոր արդյունաբերական կազմակերպություններ և Չարենցավանը դարձավ հանրապետության կարևոր արդյունաբերական կենտրոն: Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ գերակշիռ տեղ ունի մետաղագործական արդյունաբերությունը և պատրաստի մետաղե արտադրատեսակների արտադրությունը (պողպատի և թուջի ձուլում): Ծաղկաձոր քաղաքի (2020թ. տարեսկզբին`1.2 հազ. բնակիչ, գտնվում է Երևանից 55 կմ հեռավորության վրա) կլիման մեղմ է և առողջարար: Առողջարանային քաղաք է:
